Op 11 juli 2019 verscheen, dankzij een alsnog bekomen spoedprocedure, het KB betreffende het verplicht opruimen van H3-positieve pluimveebedrijven. Pas drie maanden nadat het H3-virus zijn duivels ontbond, drie maanden te laat… In de loop van september wordt het KB betreffende de vergoedingen, dat is goedgekeurd door de Raad van State, verwacht. Door het verplicht opruimen met vergoeding lijkt het precies of de sector eindelijk heeft kunnen bekomen wat het wou, helaas is dit door het uitblijven van de retroactiviteit* slechts een illusie. De H3-getroffen pluimveehouders blijven in de kou staan. Nederland, dat aanvankelijk negatief tegenover ruimen en vergoeden bij een H3-besmetting stond, heeft besloten dit toch te doen. Het lijkt of de getroffen pluimveehouders het leergeld moeten betalen voor de overige Belgische en Nederlandse pluimveesector.
Indijken van het H3-virus
De doorgevoerde maatregelen waren essentieel en urgent om ervoor te zorgen dat het virus niet nog meer pluimveebedrijven (lees: ‘families’) ruïneerde, zowel financieel als emotioneel en om te vermijden dat het van West-Vlaanderen, Vlaanderen of België een Cordon Sanitair maakte. Dankzij de bekomen opruimingsplicht (naast de reeds veel vrijwillige opruimingen), het uitblijven van nieuwe gevallen en de screening die is kunnen bekomen worden) heeft de sector een halt kunnen toeroepen aan deze acute bedreiging. Ook is het hierdoor mogelijk gemaakt om pluimveehouders te laten nadenken over herbevolking.
Erkenning H3-virus blijft uit
Op het moment van publicatie van het KB betreffende het verplicht opruimen hadden echter al, grosso modo, 75 % van de besmette pluimveebedrijven geruimd. Een krachtig en duidelijk signaal vanuit de pluimveesector om zijn bereidwilligheid te tonen en uiteindelijk zelf het probleem daadkrachtig aan te pakken. Dit met een eventuele vergoedingen vanuit het Sanitair fonds in het achterhoofd, een fonds opgericht om de verspreiding van dierziektes tegen te gaan en waar elke pluimveehouder mee in betaald.
Ondanks dat het in eerste instantie niet mogelijk was, had nagenoeg iedereen er vertrouwen in dat er alsnog een regeling uitgewerkt kon worden. Het is onbegrijpelijk dat een ziekte die tot 63 % mortaliteit kan veroorzaken, die een serieuze impact heeft op het dierenwelzijn en de diergezondheid, incl. een productiedaling naar nul, nog steeds niet aanzien kan worden als een nieuwe bedreiging voor de EU en aldus niet de erkenning krijgt die het zou moeten krijgen. Is dit louter het ontbreken van politieke bereidwilligheid en inzet of hebben bepaalde overheidsinstanties andere belangen dan diegene die ze zouden moeten vooropstellen …
Frustraties en spanningen stapelen zich op
Het is onbegrijpelijk dat, door het ontbreken van de retroactiviteit, de pluimveehouders die hun verantwoordelijkheid hebben genomen en hebben opgeruimd om verdere verspreiding tegen te gaan, nu financieel de dupe zijn. Een ijskoude douche als dank voor hun plichtsbewuste houding die de niet getroffen pluimveehouders, deelsectoren, provincies en landen ten goede kwam.
Enerzijds is het logisch dat een spel niet eerst gespeeld wordt en de spelregels pas achteraf bepaald worden. Alleen was dit geen spel, dit is H3, een acute bedreiging voor de ganse sector! Door halsstarrig en tegen beter weten in dit als een laagpathogeen AI-virus te blijven beschouwen heeft het tientallen miljoenen euro’s schade aangericht en onherroepelijk veel dierenleed en familiale drama’s veroorzaakt. Leed dat kon voorkomen worden. Tot op de dag van vandaag blijven bepaalde overheidsinstanties en verantwoordelijke politici dit afschilderen als een bagatel, begrijpen wie begrijpen kan. Als bepaalde van onze eigen overheidsinstanties het al niet au serieux nemen, hoe kan er dan verwacht worden dat Europa het au serieux neemt?
Twijfel troef tijdens H3-uitbraken
Het hele H3-gebeuren heeftin het begin veel twijfel onder de getroffen pluimveehouders gezaaid: Zelf ruimen of toch maar afwachten? Gaan de dieren nog herstellen en een economisch productieniveau halen of is het toch een verloren zaak? Veel vragen,… geen antwoorden. Verontwaardiging, beschuldigingen en verdeeldheid, onlosmakelijk verbonden in tijden van onzekerheid. Het gemis van een kordate en rechtvaardige aanpak vanuit de overheid was duidelijk voelbaar. Waarom betalen we anders voor het sanitair fonds?
De gedachte dat getroffen pluimveehouders die ervoor gekozen hadden om niet op te ruimen ‘beloond’ worden is begrijpelijk, maar moet toch sterk genuanceerd worden. De vergoeding waarop ze aanspraak maken is vaak niet meer dan een aalmoes, want ook voor hen geldt namelijk het ontbreken van de retroactiviteit. Zodoende krijgen ze enkel een vergoeding voor het aantal dieren en voor de dan geldende leeftijd op moment van publicatie van het KB (cfr. 11 juli 2019). Dit is vaak niet eens voldoende om de onderhoudskosten te betalen die ze hebben moeten maken om het resterende aantal dieren te onderhouden.
Solidariteit troef
Ook als belangenorganisatie blijft het frustrerend om steeds met zowat lege handen terug te moeten komen van de talloze vergaderingen. Ondanks de vele inspanningen moesten we telkens aan de zwaar getroffen pluimveehouders mededelen dat er opnieuw geen rechtvaardige oplossing kon bekomen worden. De maatregelen die uiteindelijk bekomen werden waren dan nog deelsector- en tijdsafhankelijk. De onzekerheid voor de getroffen pluimveehouders, met hoopvolle momenten die nadien loos bleken te zijn, waren zeer pijnlijk. Sowieso is en blijft dit voor alle gedupeerden pijnlijke zaak, zowel financieel als emotioneel, terwijl dit voor de niet-gedupeerden een ver van hun bed show lijkt. Nu ook Nederland erkent dat het om een uitzonderlijke situatie gaat, waarbij het H3-virus, ondanks dat het een niet bestrijdingsplichtige ziekte is, het wel de kenmerken heeft van een bestrijdingsplichtige ziekte, hopen we dat de Belgische overheid zal erkennen dat ALLE getroffen bedrijven correct vergoed moeten worden, ook degene die voor 11 juli geruimd hebben.
Eén les is duidelijk, als sector zullen we naar de toekomst toe nog meer het heft in eigen handen moeten nemen, maar echter wel op een solidaire basis!
* Vergoedingsregeling geldt niet voor bedrijven die geruimd hebben voor 11 juli, noch voor de dieren gestorven aan H3N1 voor 11 juli.
Tekst: Eigen verslaggeving